Í

Í, prep., often used ellipt. or even adverbially, [Goth., Saxon, and Germ. in; contracted to í in the Scandin., but in earlier times pronounced with a nasal sound, as seen from Thorodd’s words, ‘í sá ísa,’ Skálda 162]:

—in, denoting the inside of a thing (for the comparison with prep. á see p. 36 sqq.), with dat. and acc.; in the first case denoting remaining in a place, in the latter denoting motion towards a place.

WITH DAT.

A. Loc.:

I. in, within, generally; fela fé sitt í jörðu, to hide it in the earth, Fms. i. 50; fastir í vellinum, fast in the ground, Ld. 58; í steini, in the stone; í hendi, in the band; í skógi, in the wood, Nj. 98; í götunni, in the road, 75; í mörkinni, 625. 93.

2. vera í sveit, to be (live) in a parish or district, Nj. 81, (but vera á sveit, to be a pauper, a ‘burden’ on the parish); í héraði, in a district, Fms. xi. 43; hér í þingbrekkunni, Eg. 727; sær var í miðjum hlíðum, the mountains were half below the sea, a naut. term denoting distance off land, Hkr. ii. 244; setja lög í landi, Eg. 400; í öðrum löndum, in foreign lands, Nj. 107; í várum lögum, in our law-district, Grág. i. 181; í Þrænda-lögum, Fms. i. 13.

II. with local names, denoting low land, firth or inlet, dale, island, holt, wood, haven; í Borgarfirði, Vestfjörðum, Laxárdal, Hrappsey, Viðey, Orkneyjum, Suðreyjum, Sauðeyjum, í Trollaskógi, Mörk, Skálaholti, Lundi, í Höfn, Kaupmannahöfn, Fms. x. 2, Landn., Nj., Fms. passim; í Hvammi, í Vestr-hópi, í Eyrarsundi, í Fljótshlíð, passim; í Vági, Vík, Ósi, í Elliðar-vík, í Rögnvalds-vági, í Salteyrar-ósi, í Laxár-ósi, í Elfinni, Fms. x. 101, 124, 125, Eb. 54, Ld. 32; í Lóni, Landn., Am. 135; í Körmt, í Myl, í Storð (islands), Fms. passim; í Víkinni, i. 28; í Hólmi, Bjarn.:

of towns, í Lundunum, in London; í Jórvík, Túnsbergi, í Björgyn, passim:

circumlocutory, heitir þar síðan í Geitdal, Hrafn. 3; þar er síðan heitir í Hvammi, Ld. 10; bær heitir í Vestrhópi, Ísl. ii. 325; þrír bæir er í Mörk heita allir, Nj. 257; kaupstaðr er heitir í Lundi, Eg. 241; staðinn í Lybiku, Fms. x. 48; at staðnum í Skálaholti, vii. 198:

of countries, í Noregi, Svíþjóð, Danmörku, in Norway, Sweden, Denmark, passim; í Austrríki, in the East, Niðrst. 4; í Englandi, in England, Fms. i. 26, ix. 373, (but á Englandi, i. 15, 20); í Skotlandi, Nj. 281, (but á Skotlandi, Fms. iv. 229.)

III. with words denoting a hall, inn, vessel; í turn einum, Fms. ix. 3; í húsi, Bs. i. 182; í litlu húsi, Fms. i. 35; í loptinu, Nj. 7; í eldhúsi, skála, höll, etc., passim; í kerum eða kistum, í byrðum eða í örkum, N.G.L. i. 383; hús í lási, a locked-up house, Mar.; ef fundit er í lásum, under lock, N.G.L. i. 158; í kili niðri, in the keel, Fbr. 131; hann var í stafni á skipi hans, he was an inmate of the stern of the ship, Eg. 177:

as also local names, í Þrándheimi, í Bæ, Kirkjubæ, Landn. passim:

of a river, sea, lake, í ánni, in the river, passim; í læknum, in the brook; er mikill fjöldi eyja í því vatni, there are many islets in that water, Fms. x. 134; fengu þeir í hafi storm mikinn, vii. 51; skiljask í hafi, x. 122; liggja í lægi, in harbour, Grág. i. 92:

of a place, í einum stað, í þeim, hverjum stað, in one, that, every place, Nj. 3; í heimi, in the world; liggja í valnum, Vígl. 26; standa í höggfæri, within sword’s reach, Nj. 97; í miðri fylkingu, 274.

IV. ganga allir í einum flokki, all in one flock, Nj. 100; í bókum, in books, Fms. xi. 49, (á bókum, Landn. 23); í Aldafars-bók, Landn. 23.

2. in, among; í Gyðinga-fólki, among the Jews, Ver. 12; var þá íllr kurr í Böglum, Fms. ix. 45; engi í kvenmönnum, not one of the women, Str. 18.

V. in, within; hafa, halda í hendi, to wield, hold in the hand; hafa staf, spjót, vápn, sverð, etc., í hendi, Nj. 91; reiða í knjám sér, to carry on one’s knees, Eg. 396.

2. of dress, clothes; vera í …, to be in, wear; hann var í blám stakki, treyju, kyrtli, skarlats-klæðum, geithéðni, litklæðum, Nj. 48, 83, 91, 143, 175, 211, Fms. xi. 85.

B. Temp, in, during; þenna vetr í Jólum, during Yule, Fms. x. 159; í Jóla-föstunni, in Advent, Dipl. ii. 14; í hinni fyrri æfi, in olden time, Ver. 59; í fyrsta heims-aldri, 7; aldrei optar í öldinni, never more during the period, Rb. 78; í hverri tíð, at any time, Hom. 112; í fornöld, in days of yore; í ári, this year, Sighvat, Lex. Poët.; í sumri, this summer, Bjarn. 7; í hausti, this autumn, Fms. vii. 70 (in a verse); í vetri, this winter, Eb. (in a verse); í degi, to-day, Fas. ii. 33 (in a verse); í kveldi, to-night, (mod. í kveld), Skíða R. 108, Sturl. iii. 275, see p. 37 (B. IV); í fyrstu, at first, Fms. i. 147, x. 4; í upphafi, in the beginning; í því bili, in that moment, 389; í þessu bili, 103; í því sinni, at that time, Sturl. ii. 3; í fyrsta …, öðru sinni, the first …, second time, Ísl. ii. 211, v.l.; í því (bili understood), adverb. in the very moment, then, Nj. 114; í því er Gunnarr stendr upp, ríðr …, 82; í þessu, in the same moment, 125; Drottins-dag hinn fyrra í þingi, during the ‘Thing-time,’ Grág. i. 48: also, fyrsta, síðasta dag í sumri, vetri, viku, mánaði, the first, last, day of summer, winter, week, month; í augabragði, in a moment, Barl. 124.

C. Metaph. in various relations:

I. denoting action, engagement, condition, often in Engl. to be rendered by a participle; vera í för með e-m, to be in the suite of another, travelling in his company; þar var ok brúðr í för, the bride was also in the party, Ld. 94; Skammkell var í för með Oddkatli, Nj. 81; ef maðr andask í þingför, on the way, Grág. i. 138; hafa kaupskip í siglingu, í förum, to have a ship in trade, voyage, Nj. 3; vera í víkingu, to be engaged in freebooting, Eg. 178; vera í bardaga, to be in the battle, Nj. 97; ef hann hittir hann í verki (working, at his work) úti …, ef hinn er í verki (at work), Grág. i. 244; vera í smíð tíutigi vetra, to be a hundred years in building, of a house, Ver. 8; vera í gæzlu, to be in custody, Fms. ix. 3; vera í góðu yfirlæti, to be in good quarters, live well, x. 63; vera í boði e-s, to be in a person’s invitation, bidden by him, his guest, ix. 497: í trausti, í nafni e-s, to do a thing in one’s confidence, in one’s name, passim; í minni eigu, in my possession, Ld. 30; eg á það ekki í eigu minni, ala barn í ánauð, Grág. i. 363; vera í skuld, to be in debt, id.; sitja í festum, Nj. 4; í trausti e-s, in his trust, under his protection, Eg. 465; göra e-t í banni, leyfi, orlofi e-s, to do a thing with the ban, leave, consent of one, passim; í nafni Guðs, in God’s name, Niðrst. 8, N.T.; sitr Gunnarr nú heima í sæmd sinni, in all his glory, Niðrst. 88; eiga mikit í ábyrgð, to have much at stake, passim; í hljóði, in silence, in hearing, (see hljóð); hafa e-t í hug sér, to have in mind, Ld. 40.

2. denoting state; liggja í úviti, to lie in a swoon, Nj. 91; í sárum, Eg. 34; í helsótt, Grág. i. 201; menn vóru í svefni, asleep, Hrafn. 26, Barl. 66; láta ílla í svefni, Nj. 94; sofa í ró, to sleep in peace, Fms. vii. 317; vera í blíðu, góðu, íllu skapi, to be in a blithe, good, ill humour, Sks. 285; í reiði, in anger, Barl. 86; í hörðum hug, 655 xii. 3; vera í valdi e-s, in one’s power, Barl. 86; í kafi, under water.

II. denoting capacity, regard to, quality, in; hinir mestu íllvirkjar í ránum, great evil-doers in robbery, Fms. ix. 372; roskinn í orðum, mature in words, 241; léttr í máli, cheerful in speech, Ld. 228; þótti sem engi hestr mundi hafa við þeim í vígi, Nj. 89; hann gafsk bezt í öllum mannraunum, in all trials, Ld. 60; ef þér prettið hann í engu, in naught, Nj. 90; í öllum hlutum, in everything, Barl. 115; í allri atferð sinni, in all their ways, Dropl. 7.

2. by means of, through; opt kaupir sér í litlu lof, Hm. 51; hann sveik tvá sveina í fjölkyngi sinni, 623. 49; hvárt sem þeir göra þat í ráðum eðr í öðrum hlutum, Grág. i. 314; sakir þær er þú hefir gjört á hönd þér í björgum við Þórólf, Ld. 44; fannsk þat á í öllu, at …, Nj. 90.

III. denoting substance, matter, value, in; það er gott efni í e-u, it has good stuff in it; gott silfr í hring, gott manns-efni í e-m, the stuff of a good man is in one; varat (var Ed.) ílls þegns efni vaxit í syni mínum, i.e. my son would have made no bad thane, Stor. 11; hafa góða forystu í e-m, to have a good leader in a person, Skálda 200 (in a verse); at eigi hafi komit meiri gersemi í skikkju (never had come such a jewel of a cloak) til Noregs, Fms. x. 200; fé er í því, there is value in it, vii. 197; Hallr kvað góðan kost í henni, H. said she was a good match, Nj. 180; í þessu var þeim skömm, it was a disgrace to them, Barl. 139; meiri er veiðr í Flosa, en mörgum öðrum, there is more in F. than in many of the rest, Nj. 232; hefnd væri í honum, he would be a fit object for one’s revenge, Hrafn. 26; það er gagn, lið í e-u, a thing is of use; ekkert gagn, lið, í e-u, useless; spyrr Þórólfr eptir, hvat verið hefir í erendum þeirra, Th. asked what their errand had been, Eg. 19; hvat er í því, how is that? what is the matter? Nj. 67; þat var mest í því (that was the chief reason) at allir vildu leita þér vegs, 78.

2. mikit í sér, much, good in itself, Fms. ix. 227, Hkr. i. 275; góðr í sér, H.E. i. 517.

3. denoting payment, in; var þat sumt í silfri, sumt í grávöru, some in silver, some in fur, Eg. 375; í löndum eðr í lausum aurum eðr í kirkju-búnaði, K.Þ.K. 40; skal gjalda þat fé í vaðmálum ok varar-feldum, í gulli ok í brendu silfri, 44; í jörðum, in land, Bs. i. 853; lausa-fé í gulli ok silfri, Nj. 257; skal lögaura við bjóða, en ekki í landi, Grág. ii. 245; í hverjum aurum hann vildi fyrir hafa, Nj. 259; inna alla sekt sína, bæði í utanferðum ok fégjöldum, 281.

IV. denoting specification; bjúgr í hrygg, bowed in the back, Bárð. 175; fót í ristar-lið, the joint in the foot, Nj. 70; hönd í olbuga-bót, 97; í miðju, in the midst, Eg. 212; spjótið brotnaði í falnum, Nj. 108.

2. circumlocutory for a gen. or possess. pron. with the parts of the body, see p. 37, C. IV; augu, tunga, tennr, hjarta, bein, hryggr, iðr, æðar í e-m, one’s eyes, tongue, teeth, heart, bones, back, bowels, veins, cp. the Engl. phrase ‘the spirit within me;’ hann braut hrygg í henni, he broke her back, Bárð. 170; í sundr gékk í Hrafni handleggrinn, Rafn’s arm broke, 169; hann knýtir saman alla halana í nautunum, all the cows’ tails, Gísl. 27.

V. denoting parts of the whole, ellipt.; sá maðr er hlut á í úmögum, who has a share in the ú., Grág. i. 242; eiga fjórðung í viðreka, Am. 135:

ellipt., hlutr or the like being understood, þeir menn er í hvalnum eigu, Grág. ii. 378; svá sem þeir eigu í skipi, i. 186.

VI. the prep. can also be put after its case, esp. in poetry, old as well as mod.; Háva höllu í, Hm. 112; svik hans lægi svo hylming í, Pass. 2. 3; víngarði Drottins í, 15. 8; himneskri sælu í, Hallgr.

VII. either the noun or pronoun is dropped, and the sentence becomes elliptical; hann þóttisk þar sjá helvítis kvalar í niðri, beneath (in the river), Nj. 275; hann fann stóran ás ok eld í, and fire in it, Ísl. ii. 462; engi ván í (viz. því) at, it was not to be expected that …, Fms. ix; ef engra ráða er í leitað, if no steps are taken, i. 68; fás þykki mér í leitað, Bs. i. 352; görðusk þá í (there arose) fáleikar af þeirra hendi til Höskuldar, Nj. 169; segja konungi, hvat er þá hefir í görsk, they told the king what had happened, Fms. xi. 26; missa, sakna e-s í, to miss a thing, where ‘í’ has almost become an adverb in an intensive sense.

WITH ACC. in, into, towards.

A. Loc.:

I. (answering to dat. A. I-V, see above), in, into; spjótið fló niðr í völlinn, Nj. 84; ganga í spor e-m, to tread in one’s steps, 108; þeir kómu í túnit, 79; í skóginn, into the wood, Eg. 237; ganga upp í þingbrekku, 727; berit söðla yðra í haga, Nj. 33; ríða fram at Rangá, í nesit, 95; fóru þeir norðr í Víkina, Fms. x. 101; norðr í Noreg, 160; koma í England, to come into E., 254; fara allt í Saxland, as far as S., 100; suðr í Mön, 159; settisk konungr í borgina, Eg. 275; koma í þann stað, er …, Grág. i. 485; koma í skotfæri, Nj. 108; koma í augsýn e-m, to come before one’s eyes, Eg. 458:

in, among, ef fé kömr í fé manns, Grág. ii. 305; nú koma hrútar eða hafrar í sauði manns, 310: þeir festa skjöldu sína í limar, Nj. 104; þeir settusk niðr í búðar-dyrnar, Ísl. ii. 194; hús er þeir kómu í, Eg. 234; ríða heim í bæ, ríða í garð, Fms. iv. 77; færa í naust eða í sel, N.G.L. i. 38; leggja í kistu, to put into a coffin (chest), Eg. 127; hann verpr sér í söðulinn, into the saddle, Nj. 83; hann stakk sverðinu í bug hringnum, Eg. 306; steinninn kom í höfuð bóandanum, hit him in the head, Nj. 96; tros féll í höfuð mér, Edda 30:

—sigla, láta í haf, to stand out to sea, Fms. x. 76, Ld. 72, Eg. 514; halda skipi í höfn, to stand into harbour, 515; koma í Hvítá, to land in Whitewater, Fms. x. 12; leggja (to land) í Laxavág, 106:

—of dress, fór konungr í annan búnað, he got into another dress, 16, Barl. 81; fara í brynju, kyrtil, föt, yfirhöfn, to put on, dress.

II. connected with adverbs denoting direction, -wards, (southwards, etc.); stefna suðr í land, Eg. 32; riðu sex í suðr (southwards), sex í norðr (northwards), Nj. 279; snúa fram í nesit, 96; fellr áin sum í austr, sum í landsuðr, 263; sá dalr gengr vestr í fjöllin, Ld. 138; sá fjörðr skersk í landnorðr, 20; þeir ísar liggja meir í landnorðr, Sks. 173; ór útsuðri í norðrætt, ór austri ok í vestr, Fms. x. 272; lýsti í lopt ok á lög, it beamed into the sky, Edda 22; at í austr horfi botninn á Hjörungavági, Fms. xi. 125; sex dægra sigling í norðr frá Bretlandi, Landn. 36.

2. with a fancied or indirect motion; tekr veðrit at ylgjask í norðrit, Fms. xi. 136; hón veifaði kofra sínum í austrætt, Vígl. 22; ganga e-m í drauma or ganga e-m í svefna, to appear to in a dream, in one’s sleep, of a vision, Lex. Poët.

III. even with verbs not denoting motion, e.g. such as signify to be drawn up in ranks, to stand, as also to see, to hear ‘towards’ a place, and in many of which a modern language would use dat.; var þat sagt Gunnari inn í búðina, the news was told G. ‘into’ the booth, reported into the booth to G., Nj. 80; giptask í önnur lönd, to marry into other countries, marry an alien, Ld. 264; deyja í Þórisbjörg, Mælifell, to die into, pass into after death, 78, 192, Eb. 7 (v.l.) new Ed.; deyja í helvíti, to die ‘into hell,’ Niðrst. 9; lágu skip í þann arminn, the ships were placed on that flank, Fms. i. 174; Bróðir var í annan fylkingar-arminn en Sigtryggr í annan, Nj. 274; í annan enda hússins var lopt, in (towards) the other end of the house was a closet, Ó.H. 153; í þann hóp, among those, Skáld H. 6. 47: this remains in the mod. phrase, sofa upp í þann arminn, to sleep turning one’s head to that end of the bedstead; hann sá eyjar liggja í útsuðr til hafs, Landn. 36; getr Stígandi sét öðru-megin í hlíðina, Ld. 156; Þórðr svaf ok horfði í lopt upp, turning the face uppermost, 140; heyrðu þeir hark mikit í búrit, Eb. 266; ef lögsögu-maðr kann þar eigi mann fyrir í þá sveit, Grág. i. 10; beiða mann í annat þing ok et þriðja, id.; taka vandræði annarra í aðra fjórðunga, Nj. 181: the acc. is here caused by the fancied notion of ‘seeking.’

B. Temp. in, during; í þat mund, at that hour, Korm. 128, Fms. xi. 136, Lv. 74, Niðrst. 3, Ld. 104; í þær mundir, Fms. iii. 223; í þann tíma, Eg. 15; í þenna tíma, Fms. x. 27; í annan tíma, a second time, Pass.; í þann tíð, Blas. 43, Jb., Grág. i. 500; í mál, each meal, i.e. morn and eve; oxa þarf hann í mál, Fas. i. 238; gefa fátækum mönnum mat í þrjú mál (three meals a day), en Kolbeinn lét gefa þeim í eitt mal, Bs. i. 477; þá skal maðr ala (fæða) í eitt mál, í tvau mál, Grág. i. 293, 400; í annat mál, Dipl. v. 28; í nefndan dag, the appointed day, Mar.; þá skein sól í miðja nótt, in the middle of the night, Hom. 30; miðvikudag í mitt þing, the Wednesday in the midst of the parliament, Grág. i. 199; í morgin, this morning, Bs. i. 810, Fms. vi. 254 (in a verse); í morgin skulu þeir koma til mín, 655 ix. A. 2; í miðjan morgin, at six o’clock, K.Þ.K. 40; í kveld. this evening, Nj. 252; í nótt, this night, to-night, Eg. 283, 416; = the last night, 564, Ísl. ii. 156, Barl. 66; í dag, to-day, Grág. i. 16, 18, Nj. 36; enn í dag, Barl. 65, passim; í gær-dag, yesterday; í fyrra-dag, the day before yesterday, Háv. 50; í vetr, this winter, Nj. 4; í allan vetr, all this winter, Ld. 42; í allan dag, all the day, to-day, Nj. 252; í alla nótt, all this night, Eg. 418, Nj. 55; í vár, last spring, Eg. 235; í sumar, this summer or the coming summer, Ld. 104, Nj. 113, Eg. 74, Fs. 51; í haust, last autumn, Nj. 168, (but á hausti, v.l.); í ár, this year, Fkv.; í fjórtán vetr, for fourteen winters, Hkr. iii. 169; í nokkurar vikur, for some weeks, Bárð. 173: thus also in mod. usage, í nokkra dag, mánuði, í nokkur ár, for some days, months, years, but also without the prep.

C. Metaph. and various usages:

I. denoting entrance into a state, condition, in, into; kom honum í málit með þér, bring him into the case, Nj. 102; ganga í lið með e-m, to help another; ef fé kemr í för manns, Grág. i. 262; hversu marga menn munu vér þurfa í fyrirsát? Nj. 93; ganga í bönd ok eiða, to enter into bonds and oaths, Band. 20 new Ed.; ljósta e-n í öngvit, í rot, to strike a person into sorrow, so that he swoons, Grág. ii. 16; falla í úvit, to fall into a swoon, Nj. 91; berja, drepa í hel, to smite to death, Eb. 98, (see hel); mæla sik í úfæru, to talk oneself into destruction, Boll. 352; þegia sik í fjörbaugs-garð, to fall into outlawry by default of silence, Grág. i. 69; höggva sik í hölds rétt …; taka e-n í frið, to pardon one, Fms. x. 161; taka í vald konungs, to confiscate, 23.

2. law phrases, bera vætti í dóm, to produce a witness in court, Grág. i. 22; sækja sök í dóm, Nj. 225; skal í þann dóm sækja, sem frumsökin er í sótt, in the same court in which the case was first brought, Grág. i. 56; festa mál í konungs dóm, Fms. x. 8; bjóða búum í setu, to call on the neighbours to take their seats, Nj. 87; nefna sér vátta í þat vætti, at …, to call on witnesses to testify, that …, Grág. i. 77; nefna Guð í vitni, Fms. x. 246.

II. denoting change, into; skjöldrinn klofnaði í tvá hluti, split in twain, Nj. 108; í tvau, in twain, passim; í þrennt, into three pieces; brotna í spán, to be shivered, Eg. 405, Nj. 267, 282; í mola, id.; rísta í sundr klæði sín í streng, to cut one’s clothes into strings, Fms. ix. 3; skipta íllu í gott, Barl. 119; snúask í sút ok grát, to be turned into woe and wailing, Fms. xi. 425.

2. denoting investment, payment, discharge, into; mæla mörgum orðum í sinn frama, Hm. 104; verja fé sínu í lausa-eyri, to convert one’s money into movables, Eg. 139; þiggja e-t í vingjafir, as a friend’s gift, Eb. 116; gefa í mála, í kaup, to give in pay, wages, Fms. i. 1; gjalda í sonar-bætr, paid in the son’s weregild, Nj. 102; játuðu upp í jarðir sínar, as payment for their estates, Bs. i. 853; þá skal skeytt þangat Hernes mikla í proventu hans, Fms. vii. 196; taka fé í skuld, Hkr. ii. 136; taka, gjalda í gjöld, í sakfé, í skatt, N.G.L. i. 75, Sks. 104 new Ed.; kaupa e-t í skuld, to buy on credit, Hrafn. 22, Band. 1; skyldi horn drekka í minni hvert, a horn should be emptied to every toast, Eg. 206; hefir oss jafnan dugat í nauðsynjar, Fms. iv. 242; í mun e-m, to one’s delight, to please one, Korm.; göra e-t í hag, vil, skaða e-m, in one’s favour, to one’s scathe; í engan mun, not a bit, by no means, Fms. iv. 254; stórættaðr í móður-kyn, high born on his mother’s side, Ld. 102; þrælborin í allar ættir, Ó.H. 112; óðalborin ok lendborin ok tiginborin fram í ættir, Eg. 343.

III. with verbs, langa í e-t, to long after; sjá, horfa í e-t, to grudge, (í-langan), etc.

IV. ellipt., þeir gáfu heyvöndul ok létu hestana grípa í, Boll. 348:

adverb., þótt bresti í nokkut, though something should fall short, Nj. 102; hér vantar í, here something is wanting; vantar mikið í, Lat. multa desunt.

☞ Used before or after adverbs or prepositions:

I. prefixed; í hjá, besides, aside, Jb. 11, passim, (see hjá); í gegn, against, Bs. i. 22, passim, (see gegn); í braut, í burt, away, passim, (see braut); í frá (cp. Swed. ifrån), from, passim, (see frá); í fyrir, in front, Fms. iv. 137; í framan (q.v.), in the face; í frammi (q.v.); hafa í frammi, to hold forth; í meðal and í milli (q.v.), among, between: í kring, í kringum (q.v.), all around; í mót (q.v.), í móti, í móts, against, towards, passim; í samt, together, continually, Fms. xi. 4, 73; í sundr (q.v.), in sunder; í senn (q.v.), at once, Gþl. 354, Ísl. ii. 378.

2. after local adverbs, towards or into a place; niðr í, aptr í, fram í, upp í, downwards, afterwards, forwards, upwards; or niðri í, aptr í, frammi í, uppi í (proncd. niðr’ í, framm’ í, upp’ í), framan í, aptan í, all proncd. as one word.

II. prefixed to nouns and verbs, í-blástr, see the following list of words.

2. in a few instances this í- conveys a diminutive notion, esp. in mod. usage, e.g. í-beiskr, í-bjúgr, í-boginn, í-lítill, proncd. ei-lítill; this í- is no doubt etymologically different, perhaps qs. ið-.

β. in other cases intensive or iterative, as in í-grænn, ever-green, contracted from ið-grænn; í-nógr, qs. ið-gnógr; í-þrótt, q.v.; as also í-treka, q.v., etc.

í-beiskr, adj. a little hot to the taste.

í-bjúgr, adj. a little crooked.

í-blár, adj. a little blue, Bs. ii. 182.

í-blástr, m. ‘in-breath,’ inspiration, Fas. iii. 237, Hom. 123, Bs. i. 231.

í-boginn, part. = íbjúgr.

í-brosligr, adj. ludicrous, to be smiled at, Sturl. i. 23.

í-búa, u, f. a female inmate, Lex. Poët.

í-búð, f. in-dwelling; til íbúðar, Stj. 487, 609.

í-bygginn, adj. brooding over, conceited.

í-byggjari, a, m. an inmate, inhabitant, Mar., Lil. 71.

íðrótt, see íþrótt.

ídus-dagr, m. (Lat.), the Ides of a month, Fms. iii. 11.

í-endr, adj. [önd], ‘in breath,’ still breathing, Fms. xi. 141.

í-fang, n. an undertaking, grappling with, Bs. i. 757, Mar.

í-fellt, n. adj. of the wind, filling the sails, Sturl. iii. 59.

í-ferð, f. a ‘faring into;’ íferð í fjöru, gathering weeds, Vm. 97, Jm. 20, Pm. 38.

í-fjörvan, adj., acc. m. = íendan, ‘in-life,’ living, Ýt. 20.

í-frá, see frá.

í-færa, u, f. a kind of fisherman’s hook or boat-hook, Sks. 30, v.l.

í-ganga, u, f. an entering, undertaking, Sturl. iii. 3, Grág. i. 485:

introitus,

föstu-íganga = inngangr;

ígangs-fasta, id., D.N.

í-gangr, m. a wearing of clothes, a suit;

ígangs-klæði, wearing apparel, Eg. 75, Orkn. 462, K.Á. 166, Hkr. ii. 280.

í-gegn, prep. through; see gegn.

í-gerð, f. suppuration of a sore.

í-gildi, n. = iðgildi, Sks. 262; hún er karlmanns í., she is a match for a man, as strong as a man.

í-gjarn, adj. = iðgjarn.

í-grár, adj. grayish.

í-gróðra, adj. in blossom; jörð var ekki ígróðra at várþingi, Bs. i. 172.

í-grunda,† að, to ponder over, ruminate, (mod.)

ÍGULL, m. [Gr. εχινος; Lat. echinus; A.S. îl; Germ. igel], a sea-urchin, echinus esculentus, Eggert Itin. 612: also called ígul-ker, n. from its ball-formed shape.

ígul-köttr, m. a hedgehog, Art.: a kind of war engine, Sks. 418.

ígul-tanni, a, m., poët. a bear, = júgtanni, q.v.

í-hlutan, f. meddling,

ihlutunar-mikill, ihlutunar-samr, adj. meddlesome, Fms. ii. 69, Eg. 512, Boll. 346.

í-hræddr, adj. a little timid, Nj. 210.

í-huga, að, to consider, Rd. 303, Fms. vi. 191, viii. 101, xi. 20:

to muse over, x. 259, Sks. 594:

absol. to mind, Ld. 260.

í-hugan, f. a minding, consideration, Fms. viii. 358, Barl. 157.

í-hugi, a, m. a minding, = íhugan, Fas. i. 69, Hom. (St.):

sympathy, O.H.L. 35; mjök var Hárekr þó raunar með íhuga sínum með Knúti, 51.

compds:

íhuga-fullr, adj. full of care, Mar.; hugsjúkr ok í., Fms. x. 25, viii. 25.

íhuga-verðr, adj. worthy of consideration, doubtful, Valla L. 236.

í-hvolfr, adj. a little convex.

í-hyggja, u, f. consideration,

íhyggju-samr, adj. = íhugasamr, Lv. 91.

í-högg, n. striking in, Sturl. iii. 66.

ÍKORNI, a, m. a squirrel. This word is undoubtedly, as Grimm suggests (s.v. eichhorn), not of Teut. origin, but a popular corruption of the Gr. σκί-ουρος (= shade-tail), from which word all mod. European languages have borrowed the name of this animal; A.S. âcvern; early Dutch êncoren; Dutch eekhoren, eikhoren, inkhoren; O.H.G., mid. H. G., and Germ. eichorne, eichorn; Dan. egern; Swed. ickorn, ekorre: in the Romance languages, old Fr. escuriere; Fr. ecureuil; Ital. schiriuolo; whence Engl. squirrel. The word íkorni occurs in the heathen poem Gm., but the word is outside the metre, spoiling the flow of the verse, and was no doubt added afterwards; therefore, instead of ‘Rata-töskr heitir íkorni | er renna skal,’ read ‘Rata-töskr heitir | er renna skal.’ Perhaps the ancient Scandin. name of the animal was töskr, akin to Engl. tusk, A.S. tux, from its sharp teeth, and then Rati (= the climber?) would in the verse be the pr. name, töskr the appellative of that animal; and thus Rata-töskr would stand for Ratitöskr = Rati the squirrel; see also Edda, Ó.H. 85, Sks. 115, Gþl. 448.

í-kyndask, d, dep. to be kindled, take fire, Fms. x. 29.

í-lag, n. a mortgage, Bs. i. 876, H.E. i. 195, 220; tíu hundraða ílag, sem staðrinn á Möðruvöllum átti í jörð á Ásláksstöðum, Dipl. v. 9.

í-lát, n. a vessel, cask into which a thing is put, Bs. i. 461, Korm. 154; sekkr er ílát, Skálda 168; mælir eða annat ílát, Mar.

í-leiða, d, to lead into, induce, H.E. i. 490.

í-leiðing, f. introduction, H.E. i. 190, 490.

í-lenda, d, to make ílendr, to naturalise, a law term, N.G.L. i. 170:

reflex. to settle in a country, Fas. ii. 395, Þorst. Hv. 46.

í-lendr, adj. naturalised, settled in a place, Gþl. 89, Eg. 346, Fms. i. 257, vi. 254.

í-lengjast, d, to make a longer stay, settle in a place.

í-leppr,† m. a sock to wear in shoes, = leppr, (mod.)

í-lit, n. the looking to a mark; at hvárki verði at örkuml né ílit, Grág. i. 347; ef hundr bítr svá at örkuml verði eptir eðr ílit, ii. 120; meta ílit ok lemð alla, N.G.L. i. 67.

í-líkr, adj. = iðglíkr; nokkut ilict því sem Gyðingar gerðu við Dróttinn vóru, O.H.L. 37.

í-lítill, adj. very little; proncd. in the south of Icel. eilítill.

ílla, d, to harm one; íllir engi maðr farar hans, N.G.L. i. 32.

ílla, adv., compar. verr, superl. verst (see verr), badly, ill; líka ílla, to like ill, dislike, Hkr. ii. 138; þeir kváðu sér við Örn verst líka, Landn. 287; kurra ílla, to grumble sorely, Fms. vii. 151; heyra, sjá ílla, to bear, see badly, Fb. ii. 171; var hann ílla til frænda sinna, he behaved ill to his kinsmen, Nj. 38; ílla Kristinn, an ill Christian, Fms. vii. 151; ílla ært, a bad year, Nj. 10; það er ílla farið, it is a great pity; ílla heill, in ill health, Hm. 68; ílla ok úmannliga, Fb. i. 280.

íllendi or íllindi, n. pl. spite; til áleitni eðr íllenda, Fb. iii. 248; en er Brandr varð varr við flimtan þeirra, bað hann þá eigi fara með slík íllendi, Sturl. iii. 80; vera hér við íllindi (Ed. íll-lyndi) sona þinna, Fs. 34; at sjá þik í íllindum (in troubles) ok erfiðis-munum, Fb. i. 280.

2. medic. gangrene; þat sár greri ílla svá at blástr hljóp ok íllendi í, Þórð. (Ed. 1860) 96.

ílli-liga, adv. hideously; láta í., Fms. vii. 102; grenja í., Grett. 101 A.

ílli-ligr, adj. grim, frowning; íllileg (hideous) gaulan, Ó.H. 135; mikill vexti ok ekki íllilegr, ill-looking, Fb. i. 254; uxi ógurliga stór ok í., 257, 261; svá íllilegr sem genginn sé út ór sjávar-hömrum, Nj. 182; dökkr ok íllilegr í ásjónu, Bs. i. 40; fann hann á fæti hans flekk íllilegan, fullan af eitri, Fms. x. 332.

ílling, f. evil, calamity; nauð ok í., Fms. x. 399, O.H.L. 61.

íllingr, m. a bad man.

íllinga-seta, u, f. a set of rogues, Bs. i. 142.

ÍLLR, adj., compar. verri (q.v.), superl. verstr; íllr is still often pronounced with a long vowel, esp. in the forms íllt, ílls, as also íllr and illr, although it is usually in mod. books spelt with i; the long vowel is a remains of the contraction which in the Scandin. languages has taken place in this word: [Ulf. ubils; A.S. yfel; Engl. ill, evil; Hel. ubil; O.H.G. ubil; Germ. übel; Dan. ild; Swed. ill-; in mod. Engl. ill is of Scandin., evil of Saxon origin]:

—ill, evil, bad, in a bodily and moral sense: in sayings, íllt er at eiga þræl at einga-vin, Grett. 154; íllt er at eggja óbilgjarnan, or íllt er at eggja íllt skap = πυρ μαχαίρα μη σκαλευειν; erat maðr svá íllr at einugi dugi, Hm. 134; fátt er svo fyrir öllu íllt, að ekki boði nokkuð gott, = ’tis an ill wind that blows nobody any good; ílla gefask íll ráð, Nj. 20; opt stendr íllt af kvenna tali, Gísl. 15; opt hlýtr íllt af íllum (or íllt má af íllum hljóta), Ísl. ii. 151; frest eru ílls bezt, Fms. v. 294.

2. ill, bad, of quality, capacity; íllr búþegn, a bad farmer, Fms. i. 69; íllr hestr, a bad horse, Þiðr. 191; íllt skáld, a poetaster.

3. evil, wicked; góða frá íllum, Eluc. 37; íllr maðr, Hm. (íll-menni); íll ráð, evil counsel, 9; til góðs ok ílls, for good or evil, Grág. ii. 144; sjá við íllu, beware of evil, Sdm. 39; íllt eitt, all wickedness, as a nickname, Fms. ix. 419 (423 sqq.)

4. bad; íllum huga, an evil mind, spite, Hbl. 21; ílls hugar, Hým. 9; íllt skap, ill humour; vera í íllu skapi, to be in an ill mood; það er íllt í mér, to be angry; mæla íllt, to use foul language, Bjarn. 32; íll orð, evil words, Skm. 2; varð honum íllt til liðs, Fms. i. 22; íll öld, evil times, vi. 96; íllt veðr, ill weather, v. 295; íllar álögur, evil, oppressive burdens, vii. 75, v.l.; íll heilsa, ill health; íllt, unwholesome; er þat íllt manni, Eg. 604; medic., e-m er íllt (mér er íllt), to be ill; íllt er (’tis a pity) at eiga dáðlausa sonu, Ld. 236; honum þótti íllt (he was sorry) at heyra læti þeirra, Fms. iv. 368: denoting harm, hurt, grunaði at mikit íllt mundi af þér hljótask, Ísl. ii. 151; verðr hann þeim stórhöggr, ok fá þeir íllt af honum, Fms. xi. 135.

5. with gen. ill, difficult; íllr viðr-eignar, ill to deal with, Nj. 18, Eg. 147; íllir heimsóknar, Fms. vii. 299; flestir verða íllir aptrhvarfs, 315:

with dat. ill to one, íllr e-m, (cp. Scot. ‘ill to his friend, waur to his foe’), 655 A. 4.

6. close, stingy, cp. góðr (II. β); íllr af aurum, Jd. 35; íllir af mat, Hkr. i. 140; hinn matar-ílli, a nickname, Hkr.

compds:

íll-brigði, n. pl. a bad trick, Hkr. ii. 287, Grett. 111 A.

íll-býli, n. a wretched home; göra e-m í., Ísl. ii. 141.

íll-deildir, f. pl. and íll-deilur, ill-dealings, hostilities, quarrels, Ld. 158, Fms. vii. 144, Nj. 77, Vígl. 29.

íll-dýri, n. an ill beast, noxious animal, Ísl. ii. 300.

íll-felli, n. mishap, Barl. 115.

íll-fengr, adj. ill-natured, Fms. iii. 143, Grett. 144.

íll-ferli, n. pl. ill doings, evil ways, Bs. i. 279.

íll-fúss, adj. ill-willed, Ld. 258.

íll-fygli, n. an ill bird, noxious bird, Pr. 186.

íll-fýstr, part. bent on evil, Nj. 72.

íll-gengr, adj. rough, of a horse, opp. to góðgengr.

íll-geta, u, f. ‘ill-guess,’ imputation.

íll-girnd and íll-girni, f. ill-will, ill-nature, wickedness, Fms. vii. 37, Rd. 236, Grág. i. 131, Bs. i. 45.

íll-gjarn, adj. ill-willed, ill-natured, wicked, Nj. 38, Hom. 19, Bs. i. 40: superl., Fms. ii. 46, x. 327.

íll-gjarnligr, adj. ill-natured, spiteful, Hom. 19, 53, Sks. 445.

íll-gresi, n. ‘evil-grass,’ tares, Magn. 502, Sks. 549, Barl. 34, N.T., Vídal. passim.

íll-grunaðr, part. suspected of evil, Mar.; vera íllgrunaðr um e-t, Bs. i. 264.

íll-gæfa, u, f. ill-luck, Barl. 55.

íll-gæti, n. ill fare, Barl. 55.

íll-görð, f., esp. in pl. ill doings, Fms. vi. 291, Sks. 583, Stj.

íllgörða-flokkr, m. a gang of rogues, Fms. viii. 232.

íllgörða-maðr, m. an evil-doer, of thieves, robbers, Eb. 300, Fms. i. 43, N.T., Vídal.

íllgörða-samr, adj. (íllgörða-semi, f.), evil-doing, Fms. xi. 90.

íll-hreysingr, m. (see hreysi), a savage, miscreant, Sturl. i. 14, iii. 26.

íll-hveli, n. an evil whale, Fas. iii. 507.

íll-kvikendi, íll-kykvendi, n. an evil beast, e.g. a snake, toad, etc., 655 xii. 2, A.A. 284.

íll-kvittinn, adj. slanderous.

íll-kvittni, f. calumny.

íll-kyndugr, adj. lewd, Bs. i. 256.

íll-kyngi, f. lewdness, Mag. 129.

íll-leikni, f. ill-treatment, Fms. ii. 185, viii. 41.

íll-lifnaðr, m. an evil life, lewdness, Stj. 386.

ílllifnaðar-maðr, m. a man of an ill life, Fb. i. 233.

íll-lífl, n. a wicked life, Barl. 138, Fms. viii. 54.

íll-lífr, adj. wicked, Þiðr. 69.

íll-lyndi, n. an ill temper.

íll-lyndr, adj. ill-tempered.

íll-læti, n. pl. hideous grimaces, Konr.

íll-mannliga, adv. wickedly, cruelly; ílla ok í., Fms. v. 265; í. ok grimmliga, Ld. 246, Mar.

íll-mannligr, adj. ill-looking, rogue-like, cruel, wicked, Fas. ii. 84, Fms. iii. 116: neut., Mar.: compar., Fas. ii. 534: superl., Nj. 78.

íll-máligr, adj. foul-mouthed, slanderous, Finnb. 280, Háv. 38, Str. 15.

íll-menni, n. a knave (of thieves and robbers), a wicked, cruel man, Fms. ii. 4, vi. 60, Symb. 59, Nj. 32.

íll-mennska, u, f. wickedness, cruelly, Háv. 44.

íll-mæla, t, with acc., in mod. usage with dat., to libel, slander, talk evil of, Str. 15, Hkr. iii. 262; vera íllmæltr af e-u, to have evil reputation from, Bs. i. 759.

íll-mælgi, f. slander, calumny, 623. 30.

íll-mæli, n. a libel, Nj. 183, Lv. 53, Boll. 350, Dropl. 11, Krók. 7.

íll-orðr, adj. ‘ill-worded,’ abusive, Fms. iii. 143, Nj. 66.

íll-ráðigr, adj. giving wicked counsel, Fms. x. 380.

íll-ráðr, adj. wicked, Sturl. iii. 281: a nickname, Fb. iii.

íll-ræða, u, f. bad language, Sks. 25.

íll-ræði, n. evil doings, crime, Fms. x. 390, Róm. 256.

íllræðis-maðr, m. an evil-doer, criminal, Sturl. i. 137, Fms. iii. 155, Fs. 20.

íll-ræmdr, part. of evil report.

íll-sakar, f. pl., in the phrase, troða íllsakar við e-n, to have a rough fight with one, Nj. 219.

íll-skái, a, m. the less of two evils; hvárt þykkir þér betr? … þat þykki mér íllskáinn at þú hafir, Band. 21 new Ed.

íll-skárri, compar., íll-skárst, superl. the less of two evils; það er íllskátra, íllskást.

íll-skeptr, part. ‘ill-shapen,’ i.e. ill-natured, Stj. 43: wroth, Th. 76.

íll-skælda, u, f. a poetaster, Eg., Hkr.; a nickname given to a poet for having stolen the burden of another poem, see Fms. iii. 65.

íll-spár, f. pl. evil prophecy, croakings, Glúm. 354, Fas. i. 372, Bret. 38.

íll-svipligr, adj. ill-looking, Fb. i. 260.

íll-tíðindi, n. pl. evil tidings, bad news, Sturl. iii. 210.

íll-tyngdir, f. pl. [tunga], ‘evil tongues,’ slander, Grág. i. 361.

Íll-ugi, i.e. Íllhugi, a pr. name, cp. hugr (II).

íll-úð, f. ill-nature, Vkv. 19, 22.

íll-úðigr, adj. evil-boding, Am. 13, Hkm. 15, Fas. i. 192.

íll-úðligr, adj. ill-looking, grim, Bárð. 167.

íll-verk, n. an evil deed, Háv. 38.

íll-viðri, n. bad weather, Fms. i. 275, ix. 233, Rb. 102, Str. 88, Sks. 211.

íllviðris-klakkar, m. foul-weatber clouds, Sks. 234.

íllviðris-kráka, u, f. an evil crow.

íll-vili, a, m. ill-will, Fms. i. 71, vii. 312, xi. 250, Orkn. 264.

íll-vilja, adj. = íllviljaðr, Fagrsk. ch. 272.

íllvilja-fullr, adj. ill-willed, Bs. i. 45.

íllvilja-maðr, m. an ill-wisher, Sturl. iii. 227.

íll-viljaðr, part. ill-willed, Fms. ix. 335, Sks. 160, Barl. 38.

íll-virki, n. a cruel, evil doing, crime, Háv. 38: as a law term, an outrage, done with an evil intention, defined in Grág. i. 130, 131: robbery, ravage, Fms. vii. 18, xi. 57.

íll-virki, a, m. an ill-doer, criminal (thief, robber), Grág. i. 130, Greg. 40, Fas. i. 56 (Ed. íllvirkr), Fms. xi. 445, Al. 108.

íll-viti, a, m. evil-boder, a nickname, Bjarn.:

name of certain crags, among which sounds are heard when a storm is coming.

íll-vært, n. adj. what is not to be stood; þá kom regn svá mikit, at í. var úti, a pelting rain, so that one could hardly stay out-of-doors, Bs. i. 172.

íll-yrða, t, to abuse, speak evil to, Fas. ii. 229, Finnb. 228, Stj. 529.

íll-yrði, n. pl. foul language, libel, Nj. 64, Boll. 360, Karl. 509.

íll-yrmi, n. [ormr], vermin, Fms. x. 380.

íllyrmis-legr, adj. (íllyrmis-lega, adv.), like vermin.

íll-ýðgi, f. = íllúð, Hom. (St.)

íll-þolandi, part. intolerable.

íll-þræli, n. a wretched thrall, Am. 59.

íll-þýði, n. [þjóð], a rabble, gang of thieves and robbers, Fms. vii. 8, 16, Bs. i. 142, Hkr. iii. 208, Fb. ii. 349.

íllþýðis-fólk, n. = íllþýði, Hkr. i. 36, Fms. vi. 162, ix. 384, v.l.

illþýðis-maðr, m. a thief and robber, Fms. viii. 73, v.l.

íllska, u, f. ill will, wickedness, cruelty, Fms. x. 304, xi. 445, Fb. ii. 388, Nj. 82, Js. 27, Hom. 4, 151, Stj. 314, Sks. 606, N.T., Pass., Vídal. passim:

as also fury, rage, það er íllska í honum:

íllsku-fullr, full of wickedness, Fms. ii. 137;

íllsku-limr, a limb of wickedness; íllsku-kraptr, íllsku-íþrótt, 188, 656 B. 1, Hom. 27;

íllsku-verk, a wicked work, 14;

íllsku-vættr, an evil wight, Str. 43;

íllsku-maðr, a wicked, cruel man, Bær. 8;

íllsku-þrá, doggedness, Stj. 268: mischief, evil, Fms. i. 184:

as also in mod. usage, íllsku-veðr, a fiery gale.

íllskask, að, dep. to wax wroth and furious, Fas. iii. 657.

í-löngun, f. longing after.

ÍM, n. [no doubt akin to eim in eimyrja, Engl. embers], dust, ashes, embers; hann hreinsar þat skjótt af, þóat nokkut ím hafi á oss dregit af samneyti annarlegs siðferðis, Fms. ii. 261; hann brennir af oss synda ím, Greg. 19, 46; nú tók ím af honum, at hann var sannr propheta, Fms. x. 392.

íma, u, f. = ím; elds íma, embers, Harms. 39:

poët. a she-wolf, from the ember-like colour (?), Edda (Gl.):

a giantess, id.

ímð, f. name of an ogress, Edda, Hkv. 1. 39.

ím-gerðr, f. name of a giantess.

ími, a, m. (ímarr, ímr, m.), a giant, Edda (Gl.), Vþm. 5:

a pr. name, Bs. i.

ími-gustr or ímu-gustr, m. ‘giants’-gush:’ disgust, in the metaph. phrase, hafa ímigust á e-u, to feel dislike, abhorrence for a thing.

ím-leitr, adj. dusky, gray-coloured, of a wolf, Lex. Poët.

ímun, f., poët. a fight, battle, Lex. Poët., Ól. 33, Hkv. 1. 49.

compds:

ímun-borð, n. a shield, Vellekla.

ímun-dís, f. a war-goddess, Haustl.

ímun-laukr, m. a sword, Eyvind.

í-mynd, f. the very image.

í-mynda, að, to imagine; eg ímynda mér, I fancy.

í-myndan, f. imagination, fancy.

í-neyzla, u, f. participation in; íneyzla í jörðu, Gþl. 367.

Írar, m. pl. Irishmen;

Írland, n. Ireland;

Íra-konungr, m. the king of the Irish;

Írskr, adj. Irish;

Írska, u, f. the Irish tongue, Ld. 72, Fs. 78, Bs. i. 227, the Sagas passim.

II. Írland it mikla, Great Ireland, was the name of Southern America, just as Eastern Russia was called Great Sweden.

írask, að, dep. to be rumoured abroad; mætti ok þá þat írask, at (then it may be that people would say, that) þær eignir fylgði henni þá heiman, er hón átti í Noregi, O.H.L. 30.

í-rauðr, adj. reddish, a little red, Mar.

ÍRI, a. m. gossip, rumour, tattle; höfum vér heyrt nokkurn íra á, hvárt þú sér konungs-son eðr eigi, Fms. ix. 278, v.l., a ἅπ. λεγ., hence prob. the mod.

íra-fár, hurly-burly; í mesta írafári.

ísa, að, to ‘ice,’ freeze; þá ísaði þegar sem áðr, Fms. ix. 400;

ísaðr, iced, frozen, 386, Rd. 277.

ísarn, n. iron; see járn.

ís-brot, n. broken ice, Fas. ii. 501.

ís-brún, f. the edge of an ice-field, Fms. i. 211, Grág. ii. 386, Jb. 330.

í-seta, u, f. a sitting in judgment; íseta í dómi, Grág. i. 78:

occupation, unlawful, rán ok íseta, Jb. 159, N.G.L. i. 53.

ísetu-arfr, m. inheritance by right of occupancy, N.G.L. i. 207.

ís-heill, adj. dub., Bárð. 34 new Ed.

ís-héldr, part. [héla], covered with rime, Sks. 229.

ís-högg, n. ice breaking, Hkr. iii. 140, Vígl. 26.

ísing, f. sleet, Stj. 14.

í-sjá, f. attention, Konr.

í-sjáverðr, adj. worth looking after, Ld. 66, Nj. 155, Karl. 547:

mod., það er ísjárvert, ’tis rather dangerous.

í-sjón, f. a looking into, Fbr. 147.

ís-kaldr, adj. ice-cold, Al. 51, Sks. 153.

í-skilja, ð, to bargain, stipulate, Dipl. i. 5.

í-skipan, f. a putting in or upon a place, Vm. 87.

í-skyggilegr, adj. dark-looking, suspicious.

í-skyld, f. = ítak, q.v.; svá margar ískyldir á kirkjan í Odda, Vm. 27; taka jörð með öllum ískyldum, Dipl. v. 26.

ís-leggir, m. pl. ice-legs, shin bones of sheep used for skates, Fms. vii. 120.

ís-lög, n. pl. layers of ice, Fs. 26, Eb. 186, Fms. vii. 246, ix. 368, Ld. 286.

í-smótt, f. [smjúga], a cloak with a hole for the head to pass through, Sks. 117 new Ed.

ís-möl, f. ground ice, broken ice; sem á ismöl sæi, Fms. vii. 18, xi. 365; var allt at sjá sem á eina ísmöl sæi er vápnin glóuðu, vi. 412.

ísópi, a, m. [for. word], hyssop, Bær.

í-spen, f., pl. íspenjar, a kind of sausage filled with lard and suet.

ís-reki, a, m., and ís-rek, n. an ice-drift, ice-floe, Fms. ix. 350.

ÍSS, m. [A.S. îs; Engl. ice; O.H.G. îs; Germ. eis; Swed. and Dan. is]:

—ice; íss is ice on sea and water, svell on a plain or meadow; klaki = frozen ground, etc.; distinction is made between hafíss, drift ice or Polar ice, and lagnaðar-íss, ‘lay-ice,’ common ice; in plur. ísar, of large sheets of ice; en er ísa lagði á vötn, Fms. vii. 54; ísa leysir, the ice thaws, 55; íss var lagðr á Hofstaða-vág, Eb. 236; á ísinum (mod. ísnum), Nj. 143: for sliding, á ísi skríða, Hm. 82; see also ísleggir. Severe winters are marked in the Annals by the extent of frozen water; a.d. 1047 (a sheet of ice between Norway and Denmark), 1306 (ice from Rostock to the Sound), 1126, 1197; Polar ice in Iceland in 1145, 1233 (hafísar allt sumar), 1261 (hafíss umhverfis Ísland), 1275 (kringdi þá hafíss nær um allt Ísland), 1306 (hafíss fyrir norðan land nær allt sumar), 1319 (ísa-vár, hafísar lágu umhverfis Ísland fram um mitt sumar), 1348 (snjóar svá miklir ok íslög at fraus sjóinn umbergis landit, svá at ríða mátti umbergis landit af hverju annesi um alla fjörðu), 1375 (hafísar framan til Bartholomeus-messu), cp. also Vd. ch. 15, Eb. ch. 57, 61: for later times and for the currents driving the ice around Icel. see Eggert Itin. ch. 645, 853:

—the name of the Rune ᛁ, Skálda 176.

compds:

ísa-fjöldi, a, m., ísa-för, f., ísa-gangr, m. drifts of ice, Sks. 192, Grett. 133, Bs. i. 338 (of a river).

ísa-lauss, adj. ice-free, Landn. 26, v.l.

ísa-lög, n. pl. layers, strata of ice, Fs.

ísa-válk, n. being tossed about in ice, Sks. 174.

ísa-vár, n. an icy spring, cold spring, Ann. 1319.

ísa-vök, f. an open hole in ice, Sks. 174:

in local names, Ís-eyri, in Denmark; Ísa-fjörðr, m. in Denmark and Iceland;

Ís-firðingr, m., Ís-firzkr, adj. from Icefjord;

Ís-land, n. Iceland, for the origin of the name see Landn. 30,—hann sá norðr yfir fjöllin fjörð fullan af hafísum, því kölluðu þeir landit Ísland.

Ís-lendingr, m. an Icelander, Landn. etc. passim.

Íslendinga-bók, f. the Icelanders’ Book, the historical work of Ari, Íb. (pref.), Ó.T. (1853) 33.

Íslendinga-saga, u, f. the old name of the Sturlunga Saga, as opp. to Konunga Sögur or Histories of the Kings, Sturl. i. 107, Bs. i. 589, 591: in mod. usage Íslendinga Sögur means the Lives of Icelanders, recorded in the Index D. II.

Íslendinga-skrá, f. the Icelandic scroll, prob. = the Landnáma, Fb. i. 526.

Íslendinga-þáttr, m. a section or chapter treating of Iceland, Fms. x. 294.

Íslenzkr, adj. Icelandic, passim.

Íslenzka or Íslenzk tunga, u, f. the Icelandic tongue.

í-stað, n., usually in pl. ístöð, a stirrup, Sks. 372, freq. in mod. usage, but stígreip (q.v.) is older, being of rope, whereas the ístöð are of metal.

ístaða, u, f., in ístöðu-lauss, Fas. iii. 548; ístöðu-lítill, adj. who stands but little, delicate, sensitive, esp. of children who cry readily at harsh words; hann er svo ístöðulítill.

í-stangan, f. instigation, pricking, Karl. 197, Mar.

í-stig, n. = ístað, Flóv. 24, Str. 39, Thom. 208.

ístr, n. = ístra, Þiðr. 341 (v.l.), Hb. (1865) 22.

ÍSTRA, u, f. the fat of the paunch, of persons, Stj. 383, Þorf. Karl. 432, Þiðr. 341.

ístru-magi, a, m. paunch-belly, a nickname, Fms.

ísugr,† adj. icy; ísugar bárur, Jd.

ísungr, m. an ice-bear (?), a nickname, Sturl. iii. 270.

í-tak, n. a law term, a partial right of property in another’s estate, esp. of glebes (Kirkju-ítök), Grág. ii. 207, D.I. i. 522, passim.

ítaka-lauss, adj. without ítök, i.e. full possession, Vm. 108, D.I. i. 507.

í-tala, u, f. a proportionate share in a right or in an estate, Grág. ii. 254: = ítak, Vm. 164, Dipl. ii. 10, Fms. vi. 103, v.l.

ítölu-lauss, adj. = ítakalauss; ítölulauss eign, unshared, full possession, Am. 99, Dipl. ii. 3.

Ítalía, u, f. Italy, passim:

Ítalía-land, n. id., Ver. 37, Bret. 108:

Ítalskr, adj. Italian.

ítar-legr, adj. fine, glorious; dýrleg ok ítarleg kirkja, Symb. 10; þat hús er bazt hefir verit ok ítarlegast, Ver. 27; ítarleg fæðsla, lordly fare, Greg. 22, 97; þessum enum ítarlega Guðs vín, Clem. 48; allt var ítarlegt um órar ferðir, Am. 91; í. at áliti, Lex. Poët.; í. hilmir, a lordly king, Merl. 2. 34.

ítar-liga, adv. exquisitely; í. búinn, fine dressed, Fms. xi. 85; herbergi í. búin, well furnished, iv. 194; klæðask í., to dress fine, Hom. 98; búa í. um e-t, Ver. 56.

ÍTR, adj., the r is radical, [this word is hardly to be found in any other Teut. language]:

—glorious, excellent, mostly in poets; ítr áliti, beautiful to behold, Sks. 1. 7; ítr konungr, ítr yngvi, a great king, 10, Fms. vi. 87 (in a verse); inn ítri öðlingr, Skv. 1. 23; ítrum Ólafi, ítr Haraldr, epithet of kings, Lex. Poët.; ítran ættbæti Einars, Arnór; í ítru liði, in the valiant host, Ó.H. (in a verse):

of things, ítr rönd, a fine shield, Edda (Ht.); ítran sal fjalla, of the sky, Edda (in a verse); til ítrar elli, to a glorious, golden age, Edda (Ht.); ítr lausn, glorious redemption, Líkn. 39.

compds, only in poets, = glorious:

ítr-borinn, part. high-born, Am., Hkv.

ítr-ból, n. the glorious abode, Rekst. 33.

ítr-geðr, adj. gentle, Geisli.

ítr-hugaðr, adj. high-minded, Geisli 10.

ítr-laukr, m. garlic, Hkv. 1. 7 (ímun-laukr?).

ítr-maðr, m., ítr-menni, n. a noble man, Lex. Poët.

ítr-mannligr, adj. of stout, noble bearing, Hkr. iii. 160.

ítr-skapaðr, part. beautifully shaped, Hkv. 2. 36.

ítr-tunga, u, f. epithet of a sword, Landn. (in a verse).

ítr-vaxinn, part. of beautiful stature, epithet of a lady, Kormak.

ítr-þveginn, part. clean-washed, bright, clean, epithet of a lady’s arms, Ls. 17.

ítreka, að, (qs. ið-vreka = to wreak again?); this word seems not to occur in old writers, but is freq. in mod. usage:

—to iterate, repeat.

ítrekan, f. repetition.

Ívaldi, a, m. a mythical name of a dwarf, Edda.

í-vasan, f. bustle, fuss; varaldar í., worldly affairs, H.E. i. 255.

í-vera,† u, f. indwelling, habitation;

íveru-hús, a lodging-house, (mod.)

ívið-gjarn, adj. [Hel. inwid = fraud], wicked, evil, a ἅπ. λεγ., Vkv. 26.

íviði, n. a dub. word, Vsp. 2, prob. an ogress = íviðja, which is the reading of the Hb. l.c.; see Sæm. (Möbius), p. 265.

í-viðja, u, f. an ogress, prob. from inwid, and not from í and viðr, Hdl. 44, Edda (Gl.); see the preceding word.

í-vist, f. an abode, in-dwelling, N.G.L. i. 47.

II. a local name, Uist, one of the Hebrides, Fms.

ÍÞRÓTT, f., also spelt iðrótt, prob. from ið- and þrótt or þróttr, power, qs. ið-þrótt; the long vowel seems due to absorption, analogous to Svíþjóð = Svið-þjóð; the rhyme, iþróttir … níu, Orkn. l.c., shews that the vowel was sounded long: [Dan. idræt; Swed. idrott; but not in Saxon nor Germ.]:

—accomplishment, art, skill, in olden times esp. of athletic exercises, but also of literary skill; king Harold (in the verse in Mork. 15, íðróttir kann ek átta) counts eight íðróttir,—poetry, riding, swimming, sliding in snow-shoes, shooting, rowing, playing the harp, and versification; earl Rognvald (in the verse in Orkn. ch. 61) counts nine,—chess playing, Runes, ‘book,’ smíð, sliding on ‘skíð,’ shooting, rowing, playing the harp, and versification; cp. also the tale in Edda of Thor and Útgarða-Loki, where running a race, eating fast, drinking, lifting the cat, and wrestling are among íþróttir. In mod. usage the word is applied especially to the fine arts (painting, sculpture); kann ek þá íþrótt, at engi er hér sá inni er skjótara skal eta mat sinn en ek, Edda 31; vel búinn at íþróttum, Nj. 61; vel at sér görr um íþróttir, Eg. 111; hann lét Gunnar reyna ymsar íþróttir við menn sína, ok vóru þeir engir er né eina íþrótt hefði til jafns við hann, Nj. 46, Edda 31; nú sýnir Sigmundr íþrótt sína, Fær. 76; inna íþrótt, Edda 31; góð íþrótt. id.; með ágætri iðrótt, of music, Bs. i. 155; iðrótt sú er Grammatica heitir, 163; iðrótt þá er grammatica heitir, Clem. 33; af iðrótt þeirri er dialectica heitir, Al. 3.

compds:

íþrótta-lauss, adj. unskilled, Sks. 25; úfróðir menn ok íþróttalausir, Clem. 33.

íþrótta-maðr, m. a man skilled in exercises, Fms. i. 17, Eg. 199, Finnb. 336; í. ok vitr, Bret. 8; haun görðisk enn mesti íðróttamaðr (master) í þess-konar námi (viz. in grammar), Bs. i. 163.

íþrótt-ligr, adj. skilful; í. fimleiki, a dexterous feat, Fms. vi. 225; torvelt er at týna öll ágæti íþróttligrar lækningar hans, Bs. i. 646.